Dit Europa is niet MIJN Europa
De EU is vandaag de dag een gevoelig onderwerp geworden. Zowel voor- als tegenstanders worden onderworpen aan harde kritiek, en diegenen die uit de EU willen stappen worden niet zelden beschouwd als populisten of nationalisten. Maar het moet gezegd worden: dit Europa, met haar onmiskenbare kapitalistische en neoliberale geneigdheid, is niet mijn Europa. Of in ieder geval niet het Europa dat ik ooit voor ogen had. Dat is waarom ik me fel verzet tegen de huidige vorm van de Europese Unie.
Uiteraard is het nagenoeg onmogelijk om je een modern Europa voor te stellen dat niet op de een of andere manier verenigd is, omdat geen enkel land (met de mogelijke uitzondering van Zwitserland) het lukt om economisch onafhankelijk te zijn. De enige manier waarop landen als Nederland een rol van betekenis kunnen spelen op het wereldtoneel, vergelijkbaar met Azië en de VS, is als onderdeel van een alliantie van economisch gezonde naties. Toch gaat deze (grotendeels economische) doelstelling momenteel ten koste van de democratie. Recente ontwikkelingen (denk aan de Brexit en de opkomst van extreemrechtse politiek in Frankrijk en Oostenrijk) laten zien dat ik niet de enige ben, die op deze wijze uiting geeft aan diepe ontevredenheid.
Ik ben absoluut geen tegenstander van een verenigd Europa, integendeel. Als Europeaan en wereldburger ben ik een voorstander van open grenzen. Wij zijn één menselijk ras, met diverse en unieke individuen, elk met hun eigen cultuur, traditie en waarden. Maar wat ik vooral wil is een Europa dat in de eerste plaats in dienst staat van haar bevolking en de rechten van het individu boven haar economische agenda plaatst.
Shakespeareaanse tragedie
"De hele wereld is een schouwtoneel, en alle mannen en vrouwen slechts acteurs," zei Shakespeare, en zo is het zeker. Steeds vaker wordt de wereld een arena voor een Shakespeareaanse tragedie, met hoofdrolspelers die voor een Macbeth niet zouden onderdoen. Post-Brexit Brittannië gedraagt zich als een zinkend schip, met een bemanning die elkaar de schuld geeft en passagiers die over elkaar heen klauteren in een poging de reddingsboten te bereiken. Degenen die verantwoordelijk zijn voor de huidige situatie lijken het leiderschap met alle geweld te willen ontlopen.
In de VS raast het kapitalisme meer dan ooit tevoren. De Clintons worden geschraagd door Wall Street, Trump is zo ongeveer de belichaming van ongehinderd kapitalisme en geen politicus gaat populisme uit de weg als hij of zij daarmee het volk achter zich kan krijgen.
Enkele feiten
Sinds Milton Friedman het marktkapitalisme en een beperkte overheid introduceerde, een wapenfeit die hem de Nobelprijs voor Economie opleverde, is de democratie verworden tot een zieltogend wezen. Friedman is de oprichter van het monetarisme en diende als adviseur van Ronald Reagan. Samen met Margaret Thatcher propageerde Reagan de nu catastrofale gedachte dat de vrije markt het hoogste goed is. Bijna onvermijdelijk creëerde dit idee de voedingsbodem voor geïnstitutionaliseerde corruptie en de moraal van hebzucht. Voorstanders van het radicale kapitalisme bepleit door mensen als Ayn Rand, hebben nu met succes een samenleving geschapen waarin egoïsme een deugd is geworden.
Helaas, en ondanks de verheven idealen bepleit door Friedman, is de burger een moderne slaaf geworden, gebukt onder schulden en verlamd door toegenomen gevoelens van machteloosheid.
Volgens Oxfam is de rijkdom van de armste 50% tussen 2010 en 2015 gedaald met 41%, dit ondanks een toename van de wereldbevolking van 400 miljoen. In dezelfde periode steeg de rijkdom van de rijkste 62 personen met $ 500 miljard (£ 350 miljard) naar $ 1,760 miljard.
Recente journalistieke onthullingen zoals Swiss Leaks en de Panama Papers hebben ons inzicht gegeven in de perverse onderbuik van dit systeem, een systeem waarin de One Percent allerlei belastingvoordelen krijgt, terwijl de rest van de wereldbevolking de prijs betaalt voor de wereldwijde financiële crisis en de economische meltdown. Om de bevolking onder controle te houden, worden eurosceptici geïntimideerd met het vooruitzicht van hogere belastingen, lagere pensioenen en economische instabiliteit. Dit is precies het Europa dat een toenemend aantal mensen tegen de borst stuit.
Een nieuw Europa
Wat we nodig hebben is niet een Europa dat opnieuw verdeeld is, niet een zinkend schip, maar een nieuw Europa. Een die fundamentele mensenrechten en democratische waarden verdedigt. Een uniform, veilig en economisch sterk Europa waarin de sociale mens centraal staat en waar de machthebbers en overheden niet automatisch corrumperen onder druk van onbetwist kapitalisme.
Een greep uit de te ondernemen stappen:
Bestrijd belastingontduiking door bedrijven en vermogende particulieren; investeer in universele, gratis openbare diensten zoals gezondheidszorg en onderwijs; verdeel de fiscale lasten eerlijker; streef naar de invoering van een minimumloon en een leefbaar inkomen voor alle werknemers; zorg voor adequate vangnetten voor de armste mensen.
Idealisme sluit realisme niet uit en het zal zeker niet gemakkelijk zijn om onze manier van denken opnieuw onder de loep te nemen. Maar als we een verenigd Europa willen dat werkelijk steun krijgt van de bevolking, zal er eerst een Europa moeten komen dat haar burgers en hun democratie respecteert, dat vecht voor hun welzijn en dat de morele, humane normen belichaamt.
Lanaria Amberkira ( Peter van Els )
Geen opmerkingen:
Een reactie posten